Newyddion da. Priosect Cysylltu Gylfinir Cymru yn derbyn arian am y dair mlynedd nesaf.

Prosiect Cysylltu Gylfinir Cymru yn derbyn £1miliwn er mwyn helpu gylfinir yng Nghymru

Mae Cysylltu Gylfinir Cymru yn brosiect partneriaeth rhwng AHNE Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog, Curlew Country and GWCT Cymru. Bydd Cronfa Rhwydweithiau Natur Llywodraeth Cymru yn cefnogi adferiad y gylfinir mewn pedair ‘Ardal o Bwysigrwydd i’r Gylfinir’ yn unol â Chynllun Gweithredu Cymru ar gyfer Adfer y Gylfinir a ddatblygwyd gan Gylfinir Cymru.

Heddiw mae Gylfinir Cymru yn dathlu’r newyddion bod eu prosiect Cysylltu Gylfinir Cymru wedi derbyn arian gan Gronfa Rhwydweithiau Natur sy’n gynllun Llywodraeth Cymru a ddarperir gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol mewn partneriaeth â Cyfoeth Naturiol Cymru, er mwyn gweithredu i atal y gylfinir rhag diflanu yng Nghymru.

Lluniwyd y prosiect tair blynedd hwn gan bedair o aelodau allweddol Gylfinir Cymru sy’n cynnwys Game and Wildlife Conservation Trust (GWCT) Cymru, AHNE Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog a Curlew Country, gan weithio ar draws Cymru o fryniau Sir Ddinbych yng ngogledd Cymru, trwy’r canolbarth i lawr Fannau Brycheiniog yn y de.

Mae’r Cynllun Gweithredu Cymru ar gyfer Adfer y Gylfinir yn adnabod yr hyn sydd angen ei wneud er mwyn atal dirywiad y rhywogaeth hardd eiconig hon. Bydd yr arian yma gan Lywodraeth Cymru yn galluogi partneriaid i weithio o fewn tair ardal allweddol yng Nghymru mewn ymdrech i ddechrau’r broses hwn. Bydd y partneriaid yn gweithio ochr yn ochr â ffermwyr, rheolwyr tir a chymunedau lleol er mwyn codi ymwybyddiaeth ynglŷn â thrafferthion y gylfinir a dechrau rhoi mesurau ar waith er mwyn mynd i’r afael â’r hyn sydd yn achosi’r dirywiad yn eu niferoedd, wrth weithio tuag at gynaliadwyedd.

Mae’r gylfinir yn aderyn carismatig sy’n bridio ar dir fferm a rhostiroedd ledled Cymru yn ystod misoedd y gwanwyn a dechrau’r haf. Mae eu cân unigryw, a gaiff ei hystyried gan nifer fel arwydd o ddechrau’r gwanwyn, yn atgoffa nifer o dirweddau eang. Ond mae eu niferoedd wedi bod yn dirywio yng Nghymru dros y 30 mlynedd diwethaf o tua 5,700 o barau yn 1993 i lawr i 400 o barau bridio ar draws Cymru gyfan erbyn heddiw. Bob blwyddyn dim ond ychydig iawn o wyau a chywion sy’n goroesi i fod yn oedolion, sy’n golygu bod poblogaeth yr adar hyn yn gostwng yn yr hirdymor, ac felly erbyn hyn ystyrir y gylfinir fel yr aderyn o bryder cadwraethol mwyaf yng Nghymru.

Mae’r gylfinir angen amrywiaeth o gynefinoedd ac amodau ffafriol ar raddfa dirwedd er mwyn bridio yn llwyddianus. Gan weithio mewn partneriaeth â ffermwyr a rheolwyr tir, byddwn yn cefnogi camau gweithredu ar gyfer adferiad y gylfinir, wrth weithio tuag at gynaliadwyedd.

Petawn yn mabwysiadu dull busnes-fel-arfer ble nad oes llawer/dim camau gweithredu cadwraethol yn cael eu cymryd, rhagwelir y bydd gylfinir sy’n bridio yng Nghymru yn diflannu o fewn y ddegawd nesaf, felly mae’r arian hwn yn rhoi gobaith i ni i gyd bod modd i ni wyrdroi hyn.

Dywedodd Nicola Davies, Ecolegydd ym Mharc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog, “Rydym yn falch iawn o fod yn rhan o’r prosiect hwn sy’n bartneriaeth ledled Cymru yn canolbwyntio ar y gylfinir. Gyda chyn lleied yn weddill yn y dirwedd, ein cyfrifoldeb ni yw sicrhau ein bod yn gwneud ein gorau i wyrdroi’r dirywiad (ac o bosib diflaniad) y gylfinir. Bydd yr arian hwn ar gyfer prosiect Cysylltu Gylfinir Cymru yn ein helpu i ddathlu cân nefolaidd y gylfinir ar draws ein tirwedd unwaith eto yma yn y Bannau.”

Dywedodd Amanda Perkins, arweinydd prosiect Curlew Country “Rydym yn falch iawn y bydd prosiect Cysylltu Gylfinir Cymru yn ein helpu i ehangu ein gwaith ymarferol adfer gylfinir ar draws Sir Fynwy gan adeiladu cysylltiadau ar gyfer poblogaethau sydd ar wasgar ledled Cymru. Mae’r gylfinir yn nodweddiadol o’r gwanwyn ac yn arwydd o fannau gwyllt a thir fferm draddodiadol, ond mae’n yn prysur ddiflannu o’n tirwedd. Rydym yn edrych ymlaen at weithio â phartneriaid ffermio a rheoli tir newydd yn ogystal â’u cymunedau, gan groesawu pawb sydd yn dymuno bod yn rhan o’r daith i ennill y ras yn erbyn amser i achub ein gylfinir rhag diflannu.”

Rhun Jones, Uwch Geidwad Cefn Gwlad AHNE Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy - “Rydym yn ffodus iawn bod gylfinir yn parhau i ddychwelyd i diroedd bridio yma yng Ngogledd Ddwyrain Cymru. Bydd yr arian allweddol hwn yn ein galluogi i weithio yn agos â ffermwyr, tirfeddianwyr a’r gymuned yn ehangach er mwyn codi ymwybyddiaeth ynglŷn â thrafferthion y gylfinir a rhoi mesurau ar waith er mwyn mynd i’r afael â’r hyn sy’n achosi’r gostyngiad yn eu niferoedd. Drwy ymdrechion cadwraethol wedi’u targedu a mabwysiadu cydweithio ym mysg rhanddeiliad, rydym yn gobeithio y bydd y gylfinir yn parhau fel nodwedd annatod o dirwedd Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy nawr ac i’r dyfodol.”

Ychwanegodd Lee Oliver, Pennaeth Prosiectau GWCT Cymru “Mae GWCT Cymru yn falch o fod yn bartner yn y prosiect hwn. Rydym yn awyddus i gymaint o bobl â phosib fod yn rhan o’r gwaith o adfer y gylfinir. Dim ond os yw'r rheiny sy'n ffermio ac yn rheoli'r tir yn cael y modd a'r gefnogaeth i wyrdroi eu dirywiad y bydd y gylfinir yn aros yng Nghymru. Byddwn ni yn gwneud pob dim o fewn ein gallu i achub y gylfinir yng Nghymru.”